«Ένα μπουκάλι κρασί περιέχει περισσότερη φιλοσοφία από όλα τα βιβλία του κόσμου».

Κάθε φορά που προφέρουμε τη λέξη παστεριωμένο, ακόμα και χωρίς να το ξέρουμε προφέρουμε το όνομα ενός σημαντικού χημικού που με τις έρευνές του και τις ανακαλύψεις του στην μικροβιολογία, της οποίας θεωρείται πατέρας, αφησε ιστορία. Είναι αυτός στον οποίο οφείλουμε τον τρόπο με τον οποίο δεν πίνουμε ξινισμένο γάλα η κρασί, την παστερίωση κοινώς.

Ο λόγος για τον Ζαν Λουί Παστέρ, τον Γάλλο χημικό που τα πειράματά του εκτός των άλλων επιβεβαίωσαν τη θεωρία ότι πολλές ασθένειες προκαλούνται από μικρόβια, ενώ ο ίδιος δημιούργησε το πρώτο εμβόλιο για τη λύσσα, τον αντιλυσσικό ορό.

Ο Παστέρ γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου στη Ντολ και μεγάλωσε στο Αρμπουά, εκεί που είχε το εργαστήριό του και σήμερα στεγάζεται το μουσείο του. Παιδί βυρσοδέψη, ξεχώρισε στο σχολείο, είχε φοβερό ταλέντο στη ζωγραφική, αλλά ο πατέρας του δε το θεωρούσε επικερδές επάγγελμα. Έτσι άφησε κάθε καλλιτεχνική ανησυχία και διάβαζε σκληρά. Πήγε στην Εκόλ Νορμάλ και έγινε καθηγητής φυσικής. Στα 28 του έγινε καθηγητής της Χημείας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.

Η παστερίωση, τα μικρόβια και η σωτηρία των γαλλικών κρασιών

Οι έρευνες του Παστέρ απέδειξαν ότι κάποιοι μικροοργανισμοί μόλυναν τα υγρά κατά τη ζύμωση. Τότε επινόησε μία διαδικασία θέρμαινε τα υγρά όπως το γάλα ώστε να σκοτώσει όλους σχεδόν τους μικροοργανισμούς που βρίσκονταν ήδη μέσα τους. Μαζί με τον Κλωντ Μπερνάρ ολοκλήρωσε την πρώτη δοκιμή στις 20 Απριλίου 1862. Αυτή η διαδικασία ονομάσθηκε παστερίωση.

Για την ιστορία, ο Ναπολέων ο Γ΄ κατέφυγε στον Παστέρ και του ζήτησε να σώσει τη βιομηχανία οίνου της Γαλλίας από ένα δύσκολο πρόβλημα που αντιμετώπιζε. Το καλό γαλλικό κρασί ήταν περιζήτητο σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο, όσοι είχαν αμπέλια είχαν χάσει χρήματα όταν τα μπουκάλια χαλούσαν κατά τη μεταφορά. Ο Παστέρ συνειδητοποίησε ότι αυτό συνέβαινε εξαιτίας του ότι μολύνονταν. Με μια σειρά προσεκτικών πειραμάτων ανακάλυψε πως όταν το κρασί θερμαίνεται στους 55 βαθμούς, μπορούσαν να σκοτώσουν τα μικρόβια χωρίς να αλλοιώνουν ή να καταστρέφουν τη γεύση. Αυτή η διαδικασία, που αργότερα ονομάστηκε παστερίωση, έσωσε τη βιομηχανία οίνου, και εδραίωσε τη φήμη του Παστέρ. Σήμερα, είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται ευρέως στην βιομηχανία τροφίμων.

Μελετώντας αργότερα τη χολέρα των πουλερικών, ο Παστέρ διαπίστωσε ότι οι παλιές καλλιέργειες μικροβίων, καθιστούν τα πουλερικά άνοσα ως προς την ασθένεια της χολέρας. Ήταν η αρχή της ιδέας του να προκαλείται ανοσία μέσω εμβολιασμών, πράγμα που είχε εφαρμοστεί παλιότερα στην περίπτωση της ευλογιάς. Ήταν ο περίφημος δαμαλισμός, μια μέθοδος πολύ διαδεδομένη στην εποχή του Παστέρ.

Η ανακάλυψη του Παστέρ έφερε επανάσταση στην έρευνα για τις μολυσματικές ασθένειες. Ο Παστέρ στη συνέχεια δημιούργησε το πρώτο εμβόλιο για τη λύσσα μολύνοντας με τον ιό της κουνέλια και εξασθενώντας μετά τον ιό με αποξήρανση του προσβεβλημένου νευρικού ιστού. Το εμβόλιο είχε δοκιμασθεί μόνο σε 11 σκύλους πριν την πρώτη δοκιμή του σε άνθρωπο. Αυτή η δοκιμή έγινε πρόωρα από τον Παστέρ για να σώσει τη ζωή ενός εννιάχρονου αγοριού που είχε δαγκωθεί από λυσσασμένο σκύλο, του Joseph Meister, στις 6 Ιουλίου 1885. Ο Παστέρ διακινδύνευσε τη θέση του καθώς δεν ήταν γιατρός.  Ο εμβολιασμός είχε θεαματική επιτυχία, αφού το παιδί απέφυγε εντελώς την ασθένεια. Μετά από αυτό, ο Παστέρ απέκτησε παγκόσμια δόξα και φήμη, και υμνήθηκε σαν ήρωας.

Η επιτυχία αυτή έθεσε τα θεμέλια για την παρασκευή και πολλών άλλων εμβολίων, καθώς και στην ίδρυση του Ινστιτούτου Παστέρ, του οποίου ο ίδιος έγινε τιμητικά ο πρώτος διευθυντής. Σε πολύ νεαρή ηλικία, στα 45 του υπέστη εγκεφαλικό και παρέλυσε από την αριστερή του πλευρά. Αλλά δε σταμάτησε να εργάζεται μέχρι το τέλος της ζωής του με τρομερή αφοσίωση.

Ο Παστέρ τιμήθηκε με τον Μεγαλόσταυρο της Λεγεώνας της Τιμής, παράσημο με το οποίο έχουν τιμηθεί μόνο 75 άνθρωποι στην ιστορία και κατέλαβε την ενδέκατη θέση στο βιβλίο του Michael H. Hart «Οι 100: μια κατάταξη των πιο σημαντικών προσώπων της Ιστορίας». Ο αστεροειδής 4804 Παστέρ (4804 Pasteur), που ανακαλύφθηκε το 1989, πήρε το όνομά του καθώς και ο μεγάλος κρατήρας Παστέρ στο νότιο ημισφαίριο της Σελήνης.

Πηγή