Πέντε χρόνια μετά τη σύμπραξη του Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Μεσσηνίας και της οινοποιίας Λαφαζάνη εγκαινιάστηκε επίσημα η νέα εποχή του οινοποιείου «Νέστωρ» στον Πύργο Τριφυλίας και παρουσιάστηκαν τα καινούργια κρασιά του

Κική Τριανταφύλλη

Ο Πύργος της Τριφυλίας, το Πυργάκι όπως προτιμούν να το λένε οι κάτοικοί του για να το διακρίνουν από τον Πύργο της Ηλείας, είναι μια από τις πιο εύφορες περιοχές της νοτιοδυτικής Μεσσηνίας πάνω από τον κόλπο του Ναυαρίνου, γεμάτη ελαιώνες και αμπελώνες. Εκεί, σε απόσταση μόλις έξι χιλιομέτρων από τον αρχαιολογικό χώρο του Ανακτόρου του Νέστορα, αποφασίστηκε το 1990 να χτιστεί το νέο υπερσύγχρονο για την εποχή του οινοποιείο του Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Μεσσηνίας «Νέστωρ». Ο πρωτοπόρος κλαδικός συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1954, από 800 μεσσήνιους αμπελουργούς, με σκοπό να απορροφά και να αξιοποιεί την αμπελουργική παραγωγή των μελών του. Αρχικά στεγάστηκε στη Γιάλοβα, την «αμπελομάνα», όπως χαρακτηρίζουν την περιοχή οι ντόπιοι και αρκετά χρόνια αργότερα, αποφασίστηκε η μεταφορά του στον Πύργο. Το υπερσύγχρονο για την εποχή του οινοποιείο «Ο Νέστωρ» ολοκληρώθηκε το 1993 και την ίδια χρονιά έγινε εκεί η πρώτη οινοποίηση.

Παρά τις φιλοδοξίες, όμως, τα πράγματα δεν πήγαν καλά. Το εμφιαλωτήριό του πουλήθηκε πριν καν χρησιμοποιηθεί, τα χρέη άρχισαν να συσσωρεύονται, και η έλλειψη ρευστότητας οδήγησε τον συνεταιρισμό στα πρόθυρα αναστολής της λειτουργίας του. Η λύση δόθηκε με μία πρωτοποριακή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα σύμπραξη (συνεταιρισμού και ιδιώτη επιχειρηματία) μεταξύ του Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Μεσσηνίας «Ο Νέστωρ» και της οινοποιίας Λαφαζάνη, η οποία εδρεύει στις Αρχαίες Κλεωνές της Νεμέας. Τα πλεονεκτήματα της περιοχής και ο ιδιαίτερος αμπελώνας της Μεσσηνίας ενέπνευσαν τον Σπύρο Λαφαζάνη και τα παιδιά του να βάλουν ψηλά τον πήχη για το μέλλον του «Νέστορα».

Το 2014 υπεγράφη η αρχική συμφωνία και ένα χρόνο αργότερα ιδρύθηκε η «Νέστωρ Οινοποιητική Μεσσηνίας Α.Ε.», στην οποία η οικογένεια Λαφαζάνη κατέχει το 70% και ο συνεταιρισμός το 30%. Αμέσως εξοφλήθηκαν τα χρέη προς τους αμπελουργούς, που ήταν απλήρωτοι τα τελευταία εφτά χρόνια και συνεπώς απογοητευμένοι, ενώ επίσης η εταιρεία Λαφαζάνη ανέλαβε να διεκπεραιώσει και τα υπόλοιπα τραπεζικά χρέη του συνεταιρισμού.

Πέντε χρόνια αργότερα το χύμα κρασί βιομηχανικής παραγωγής που παρήγαγε ο συνεταιρισμός μέχρι τότε έχει δώσει τη θέση του σε ένα εκλεκτό απόσταγμα και κρασιά υψηλής ποιότητας, αυτός άλλωστε είναι και ο στόχος της νέας διεύθυνσης που φιλοδοξεί να επανασυστήσει τον μεσσηνιακό αμπελώνα. Η συμπλήρωση της πρώτης πενταετίας και οι νέες ετικέτες κρασιού ήταν η αφορμή για την υποδειγματική φιλοξενία και την ξενάγησή μας στην περιοχή και τη συμμετοχή μας στη γιορτή με την οποία εγκαινιάστηκε η νέα εποχή του οινοποιείου. Με πραγματικό ενθουσιασμό, η κόρη του Σπύρου Λαφαζάνη Αθηνά έχει αναλάβει την ανάδειξη του «Νέστορα» και των κρασιών του ενώ ο αδελφός της Βασίλης, συνονόματος του μικρασιάτη παππού του -ο πρώτος που ασχολήθηκε με το κρασί, όταν εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα- είναι ο αμπελουργός και οινοποιός της τρίτης γενιάς της οικογένειας.

Το Σάββατο του Λαζάρου, μετά από μια μικρή στάση στο οινοποιείο Λαφαζάνη στις Αρχαίες Κλεωνές, φθάσαμε στην όμορφη Μαραθόπολη (ή Μάραθο), το επίνειο των Γαργαλιάνων. Στο εστιατόριο Riki δοκιμάσαμε το εκλεκτό τσίπουρο Αβαρινό από τέσσερις ποικιλίες του μεσσηνιακού αμπελώνα (Φιλέρι, Chardonnay, Cabernet και Merlot) αλλά και οίνους Φιλέρι λευκό και ροζέ, και Chardonnay του οινοποιείου που συνοδεύουν ιδανικά τις τοπικές λιχουδιές.

Η ξενάγησή μας στο οινοποιείο από τον Σπύρο Λαφαζάνη, στη συνέχεια, ολοκληρώθηκε με γευσιγνωσία όλων των κρασιών του «Νέστορα», μεταξύ άλλων και δείγματος του φυσικού κρασιού που παράγεται σε αμφορείς, όπως στην αρχαιότητα, και η βραδιά έκλεισε με ένα ωραίο δείπνο στο εστιατόριο Ελιά στη Γιάλοβα.

Η Κυριακή των Βαΐων ξεκίνησε με ένα εκλεκτό πρωινό στον Πλάτανο στην κεντρική πλατεία της Πύλου και βόλτα στην πόλη, πριν φύγουμε για την επίσκεψη στο ανακτορικό συγκρότημα του 13ου αιώνα π.Χ., στον λόφο του Ανω Εγκλιανού που έχει ταυτιστεί με την έδρα του ομηρικού βασιλιά της Πύλου, Νέστορα. Πρόκειται για το καλύτερα διατηρημένο μυκηναϊκό ανάκτορο που έχει διασωθεί, με αποθηκευτικούς χώρους, και χωριστό κτίριο φύλαξης του κρασιού, εργαστήρια, λουτρά, φωταγωγούς, χώρους υποδοχής, και κεντρικό σύστημα αποθήκευσης. Ακολούθησε μια ιδιαίτερη εκδήλωση γευσιγνωσίας λαδιού στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του οινοποιείου, την οποία διοργάνωσε η Χριστίνα Στριμπάκου. Δημιουργός μαζί με τον ελαιοκαλλιεργητή αδελφό της Κωνσταντίνο Στριμπάκο του Liá Premium Extra Virgin Olive Oil, το οποίο το 2018 και 2019 κατάφερε να διακριθεί ως το καλύτερο Μονοποικιλιακό Ελαιόλαδο στον κόσμο στους δύο μεγαλύτερους ιταλικούς διαγωνισμούς ελαιολάδου Evo Iooc και Flos Olei, διαπιστευμένη γευσιγνώστρια ελαιολάδου και κριτής σε διεθνείς διαγωνισμούς, η Χριστίνα Στριμπάκου προσπαθεί τώρα να σώσει παλιές ελληνικές ποικιλίες ελιάς που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με ποίηση και μουσική στο θολωτό κελάρι του οινοποιείου, όπου η Κλαούντια Ντελμέρ (εδώ και οκτώ χρόνια έχει εγκατασταθεί με την οικογένειά της στη Μεσσηνία), ερμήνευσε αγαπημένα ελληνικά και ισπανικά τραγούδια.

Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί

Σήμερα η «Νέστωρ ΑΕ» έχει στο δυναμικό της 200 αμπελοκαλλιεργητές μέλη του συνεταιρισμού, οι οποίοι καλλιεργούν περισσότερα από 2.500 στρέμματα.

Το οινοποιείο ακολουθεί σε μεγαλοπρέπεια το Ανάκτορο του Νέστορα, μάλιστα το κελάρι είναι βαμμένο στα χρώματα του της Αίθουσας του Θρόνου. Φαραωνικό στις διαστάσεις του, χτισμένο μέσα σε ένα κτήμα 76 στρεμμάτων, διαθέτει 11.500τμ στεγασμένων χώρων και 3.000τμ υπόγεια κελάρια, ενώ επίσης είχε γίνει εξαρχής πρόβλεψη για τη δημιουργία ξενώνα με στόχο τον οινοτουρισμό. Εχει ρεκόρ παραλαβής 680 τόνων σταφυλιών ημερησίως  και δυνατότητα επεξεργασίας και αποθήκευσης 10.000 τόνων οίνου. Διαθέτει δεξαμενές 25 τόνων μέχρι και 200 τόνων, όμως στη νέα εποχή αξιοποιείται μόνο το 20% των δυνατοτήτων του,  αφού η βιομηχανική παραγωγή έχει δώσει τη θέση της στην επιλεκτική οινοποίηση, στον εκσυγχρονισμό της παραγωγής και στην αναβάθμιση της ποιότητας του τελικού προϊόντος. Διαθέτει επίσης ένα μικρό οινοποιείο, για την μελέτη και αξιολόγηση της δυναμικής των διαφόρων ποικιλιών και των ποιοτήτων, σύγχρονη μονάδα εμφιάλωσης και συσκευασίας.

Στα κελάρια υπάρχουν δρύινα βαρέλια παλαίωσης των 220lt αλλά και πήλινα πιθάρια, αντίγραφά των αμφορέων στα κελάρια του βασιλιά Νέστορα, στα οποία (με τις πληροφορίες που έχουν διασωθεί) φτιάχνεται κρασί από τις ίδιες ποικιλίες και διαδικασίες που χρησιμοποιούσαν στο αρχαίο ανάκτορο. Στον ιδιόκτητο αμπελώνα 16 στρεμμάτων μπροστά από το οινοποιείο καλλιεργείται η τοπική ποικιλία Φιλέρι, ενώ ετοιμάζονται άλλα 12 στρέμματα στην πίσω πλευρά όπου θα πειραματιστούν με άλλες ποικιλίες. Να σημειωθεί ότι από το 1980 ο τοπικός αμπελώνας εμπλουτίστηκε με πολλές δημοφιλείς διεθνείς ποικιλίες, καθιερώνοντας στην Ελλάδα το Cabernet Sauvignon (είναι η βασική ποικιλία που καλλιεργείται πλέον στην Μεσσηνία) και το Chardonnay. Παράλληλα καλλιεργήθηκαν οι ποικιλίες Grenache Rouge, Grenache Blanc, Cabernet Frame, Merlot και Tempranillo, οι οποίες στη Μεσσηνία απέκτησαν ελληνική ιθαγένεια.

Παράλληλα, στους συνεργαζόμενους αμπελώνες καλλιεργούνται διάφορες γηγενείς ποικιλίες με σημαντικότερες το Φιλέρι, το Φωκιανό και τον Ροδίτη. Ειδικά στο Φιλέρι έδωσε έμφαση η οικογένεια Λαφαζάνη από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε στη Μεσσηνία, αφού πρόκειται για μια ιστορική ποικιλία που καλλιεργείται κυρίως στη Μεσσηνία και την Λακωνία και θεωρείται πρόγονος του αγαπημένου Μοσχοφίλερου. Μάλιστα, όπως μας πληροφόρησε η Ρωξάνη Μάτσα, η σπουδαία αμπελουργός και οινοποιός της Κάντζας, «Η πρώτη ετικέτα Καμπά στην Μαντινεία, πριν από το 1930, ήταν Φιλέρι. Το μοσχοφίλερο απομονώθηκε και εμβολιάστηκε από αγροτόπαιδες εκπαιδευόμενους από το σχέδιο Μάρσαλ, πολύ μετά, στα 60’ς. Στα κτήματα Καμπά, Ασπροφίλερο και Μαυροφίλερο. Ετσι για την ιστορία, υπήρχε και Φιλέρι Αττικής. Δυστυχώς ξεριζώθηκε χωρίς μελέτη 90’ς (όχι ότι άλλα έχουν μελετηθεί δηλαδή)…», σχολίασε.

Πηγή